Paul Donker Duyvis Home
Boekomslag 2009
Keizerin uit het volk
John Burnham Schwartz
Auteur: John Burnham Schwartz
ISBN: 978 90 234 3768 0
Jaar: 2009
Omvang: 320 bladzijden
Uitgever: De Bezige Bij
Prijs: € 12.50
Vertaling: Guus Houtzager
Ontwerp: studiojandeboer.nl
Foto Omslag: Paul Donker Duyvis
Over dit boek
Het is 1959 wanneer Haruko trouwt met de Japanse kroonprins en daarmee de eerste niet-aristocratische kroonprinses wordt in deze zeer mysterieuze en hermetisch gesloten monarchie. Onmiddellijk wordt ze geconfronteerd met de wreedheid en verdachtmakingen van de keizerin en haar volgelingen, die slechts geïnteresseerd zijn in een nieuwe troonopvolger. Op pure wilskracht weet ze zich staande te houden, tegen de invloed van de keizerlijke bureaucraten in.
Dertig jaar later, nu zelf keizerin, speelt ze een cruciale rol als ze een andere briljante vrouw – de diplomate Keiko – ertoe probeert over te halen het huwelijksaanzoek van haar zoon, de kroonprins, te accepteren. De gevolgen zijn tragisch en ingrijpend.
Keizerin uit het volk is het bezwerende en ontroerende verhaal van een onmenselijk rigide bestaan en van de complexe relatie tussen twee vrouwen die elkaar beter begrijpen dan wie dan ook.
Keizerin uit het volk:
het onmenselijke leven van Michiko & Masako
Japanse toeristen in New York vragen in boekwinkels fluisterend en heel discreet om het boek 'Keizerin uit het volk' over de vrouwen aan het Japanse hof. Het boek wordt in Japan niet uitgebracht. Auteur John Burnham Schwartz vindt het 'jammer', maar aan de andere kant is hij ook 'blij'. ,,Nu hoef ik niet naar Japan. Dat zou toch gevaarlijk zijn geweest."
De Amerikaanse schrijver John Burnham Schwartz heeft gedaan wat geen Japanner zou durven. Hij is in het hoofd gekropen van keizerin Michiko en haar schoondochter prinses Masako. Twee burgermeisjes die door een Japanse kroonprins het hof zijn gemaakt en die door hun huwelijk zijn toegetreden tot de meest gesloten vorstelijke familie ter wereld. Beiden zijn opgelopen tegen de onverbiddelijke, allesbepalende keizerlijke hofhouding, de Kunaicho. Beiden zijn daar ook min of meer aan onderdoor gegaan.
,,Niemand weet wat zich afspeelt binnen de paleismuren, laat staan dat iemand weet wat zich afspeelt in de hoofden van deze goed opgeleide, intelligente vrouwen", vertelt John Burnham Schwartz tijdens een bezoek aan Amsterdam. ,,Michiko Shoda en Masako Owada leidden voor hun huwelijk een normaal leven, studeerden in het buitenland, reisden en Masako had kans op een prachtige diplomatieke loopbaan. Opeens komen ze in een gouden gevangenis terecht, waar hun hele wezen en bestaan wordt ontkend. Hoe moeten zij zich voelen?"
Michiko, echtgenote van keizer Akihito, kreeg een zenuwinzinking, raakte enkele maanden haar stem kwijt en kreeg onlangs weer fysieke problemen van de stress. Masako is de klap nooit te boven gekomen en lijdt nog steeds. Dat ze niet voor een mannelijke troonopvolger kon zorgen, wordt haar nagedragen. ,,Bedenk dat Michiko in 1959 als burgermeisje in een wereld terecht kwam waarin haar schoonvader keizer Hirohito dertien jaar eerder nog werd vereerd als God. Aan het hof en bij de hofhouding was niet veel veranderd. De keizer en zijn familie moeten symbolen zijn, zonder eigen persoonlijkheid", vertelt Burnham Schwartz. ,,Keizer Akihito heeft wel dingen veranderd. Hij is de eerste keizer die stopt voor een stoplicht en hij heeft de keizerlijke ontlastingonderzoeker met pensioen gestuurd, maar het wezen van het keizerlijke leven is niet veranderd. Masako moet dat hebben aangevoeld. Ze heeft niet voor niks kroonprins Naruhito drie keer afgewezen," zegt hij.
John Burnham Schwartz benadrukt dat hij schrijver is, 'geen historicus'. ,,Ik ben geïnteresseerd in het menselijke verhaal, hoe mensen reageren onder extreme druk en in bijzondere omstandigheden. Wat gebeurt er dan met iemand?" Een oudtante van hem vertaalde ooit gedichten die keizerin Michiko voor kinderen had geschreven. Ze sprak ook met haar. ,,Ze vroeg honderduit, het was net alsof ze door mijn tante een beeld wilde krijgen van hoe haar eigen leven eruit had kunnen zien."
Het verhaal zette Burnham Schwartz aan het denken. Affiniteit met Japan was er al. Hij studeerde Japankunde aan Harvard en kreeg daardoor achtergrond en inzicht in het Japanse denken. ,,Maar ik wilde geen geschiedenisboek of een biografie schrijven, maar een roman, met verzonnen personen. Anders kun je je ook niet in hun gedachten verplaatsen. Daar weet je immers niets van, dus kun je het maar beter verzinnen", zegt de schrijver. Hij slaagt er goed in een beeld en de sfeer op te wekken van het verstikkende hofleven. Michiko heet in het boek Haruko, Masako werd Keiko. De grote lijnen uit hun levensverhaal worden gevolgd, maar de inkleuring is fictie.
De auteur heeft stad en land afgezocht naar feitelijk materiaal. ,,Wat is de kleur van het tapijt in het paleis?", vroeg hij aan de kamerheer van Akihito. Geen antwoord. Hij sprak ook met een oude vriendin van de keizerin, maar veel wijzer werd hij er niet van. ,,Iedereen zwijgt." Van Michiko kreeg hij wel een reactie: ze stuurde de teksten van haar strak geregisseerde eerdere persconferenties en toespraken. ,,Ze weet van dit boek", zegt hij. ,,Een exemplaar is ook op weg naar Tokio. Ik ben benieuwd of ik er ooit wat van hoor. Hoe ze het vindt dat iemand anders probeert om haar verhaal te vertellen alsof ze het zelf heeft opgeschreven. Dat maakt het in Japanse ogen ook zo brutaal, dat is nog nooit gebeurd."
Burnham Schwartz blijft daarom zelf ook weg uit Tokio. ,,Iemand die in 1960 een satirisch verhaal schreef over de keizer werd daarna met een samoeraizwaard aangevallen, zijn vrouw werd gedood en hij moest het land uit vluchten. Daar heb ik geen behoefte aan."
Meer over Het onmenselijke leven van Michiko & Masako
http://gpdhome.typepad.com/boeken_royalblognl/2008/03/kezierin-uit-he.html
Links
De Avonden, 18 februari 2008 Wim Brands in gesprek met John Burnham Schwartz over zijn roman 'Keizerin uit het volk'.
De Bezige Bij Uitgeverij
Meer boeken van John Burnham Schwartz
Website John Burnham Schwartz
Website PDD Studio DM Fotografie
